Een limiter zorgt ervoor dat audio niet boven een bepaalde waarde uitkomt. Waarom is dat nuttig en wanneer zet je limiting in?
Bij het opnemen en afmixen van audio heb je te maken met in- en uitgangssignalen. Geluid komt je (virtuele) mixer binnen en gaat er ook weer uit, naar de speakers.
Staat de audio te hard in je mixer te hard, dan gaat het clippen. Het vertekent en er ontstaan bijgeluiden. Dit wil je voorkomen, bijvoorbeeld met een limiter.
💡 Wat is een limiter? Een limiter is een audio-processor die het uitgangssignaal beperkt tot een bepaalde waarde. De limiter analyseert het geluid en dempt pieken, als het volume boven een bepaalde waarde uitkomt. Daardoor vervormt het geluid minder of niet.
Wanneer zet je limiting in?
Limiting is vooral handig bij het opnemen en afmixen van audio. Een limiter voorkomt oversturing (clipping) die ontstaat bij te hard afgespeelde audio. Het apparaat of de VST-plugin houdt het signaal binnen de opgegeven grenzen, wat leidt tot een schonere en meer gedefinieerde opname of mix.
Maak of mix je muziek, dan kun je zo hard mogelijk opnemen. Dan is de kans op clipping alleen groot. Beter is het om voorzichtig te werk gaan. Dan is limiting in de opname- of mixingfase waarschijnlijk niet eens nodig.
Wat is clipping bij audio?
Clipping is een vorm van vervorming die optreedt wanneer het volume van een audio-signaal boven een bepaald niveau uitkomt. De pieken van het signaal worden dan platgedrukt, wat resulteert in ongewenste harde en scherpe tonen.
Clipping kan optreden op verschillende punten in de audio-keten, bijvoorbeeld tijdens het opnemen, mixen en afspelen van geluid.
Het is belangrijk om clipping te voorkomen, want het vermindert de geluidskwaliteit van de opname aanzienlijk. Clipping voorkomen kan onder andere met een limiter.
Bij Audio Clipping vervormt het geluid. Dit effect kun je ook bewust toepassen, met een Distortion- of Clipper-plugin.
Wanneer gebruik je limiting?
Er zijn veel situaties waarin limiting nuttig kan zijn bij audio-engineering. Dit zijn enkele voorbeelden:
👉 Mastering. Tijdens het masteringproces geef je de finishing touch aan de mix. Je kunt een limiter gebruiken om het algehele volume van de opname wat te verhogen. Tegelijkertijd voorkom je dat het signaal clipt.
👉 Broadcasting. Maak je radio of televisie, dan moet je onder andere voldoen aan de volume-eisen van de omroep. Met een limiter garandeer je dit.
👉 Live evenementen. Tijdens live evenementen wil je te hard volume voorkomen. Een limiter helpt om het volume op een veilig niveau te houden.
👉 Digitale opname. Bij digitale opnames wil je het volume onder de 0 dBFS houden. Ga je erover heen, dan leidt dit tot clipping. Neem je live instrumenten op, dan kun je clipping preventief voorkomen met een limiter.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Het is belangrijk om te te experimenteren met verschillende modellen en instellingen. Zo ontdek je welke apparaat of welke plugin het beste bij jouw specifieke situatie past.
💡 Uit de praktijk. Ik maak Melodic Techno met virtuele instrumenten. Bij het inspelen heb ik volledige controle over het volume. Mixen doe ik meestal op -9 dB. Dan heb ik 9 decibel voor het signaal gaat clippen, en dat is veel.
Pas in de eindmix en de masteringfase verhoog ik het volume zo dicht mogelijk naar 0 dB. Dat is het eerste moment dat ik naar een limiter kijk. Het apparaat zet ik bij voorkeur zo subtiel mogelijk in, om de dynamiek te bewaren.
Wat zijn goede VST limiters?
Er zijn veel VST-limiters beschikbaar. Wat de beste voor jou is, hangt af van je wensen en eisen. Hieronder vind je een aantal populaire en goed beoordeelde modellen:
FabFilter Pro-L 2. Dit is een krachtige en veelzijdige plugin, die fantastisch klinkt en heel nauwkeurig werkt. Je stelt hem bovendien eenvoudig in.
iZotope Ozone. Dit is een all-in-one mastering suite die een krachtige en veelzijdige limiter bevat. De plugin kun je volledig aanpassen en hij is erg intuïtief.
Waves L3 Ultramaximizer. Dit is een krachtige en professionele limiter, die speciaal is ontwikkeld voor mastering. De geluidskwaliteit is uitstekend.
Acustica Audio Nebula. De Nebula is een analoog klinkende plugin met een warme en natuurlijke sound. Hij is gebaseerd op klassieke fysieke modellen.
SSL G Series Bus Compressor. Dit is een virtuele versie van de bekende en veelgeprezen SSL G Series Bus Compressor. De plugin biedt professionele en krachtige limiting en is speciaal ontworpen voor mixing en mastering.
Dit zijn slechts een paar voorbeelden van goede VST limiters. Test ze uit en ontdek welke plugin het beste past bij je wensen en workflow.
Hoe stel je limiting in?
Hoe je een limiter precies instelt, is afhankelijk van de software of hardware die je gebruikt. Dit zijn enkele algemene stappen om het apparaat in te stellen:
1. Selecteer de audio-track die je wilt bewerken. Meestal is dat het Master- of een Bus-kanaal.
2. Voeg de limiter toe aan het kanaal.
3. Stel de parameters van het apparaat in. De meest voorkomende parameters zijn:
- Het beperkingsniveau / ceiling (in decibels)
- De attack-tijd (hoe snel het apparaat op pieken in het signaal)
- De releasetijd (hoe snel het apparaat terugkeert naar het originele niveau na een piek).
⚡ Belangrijk. Luister naar de audio en pas de parameters aan totdat je tevreden bent met het resultaat. Overdrijf daarbij niet, want het klinkt snel onnatuurlijk hard. Zorg dat de audio nog steeds klinkt als een natuurlijke opname.
Wat is het verschil tussen limiting en een compressie?
Limiting en compressie zijn beide audio-processen die het uitgangssignaal beïnvloeden door het volume te beïnvloeden. Het belangrijkste verschil tussen de twee is de manier waarop ze het volume regelen.
Een compressor is bedoeld om de dynamiek van een signaal te beheersen. De compressor laat zachte delen harder en hardere delen zachter klinken. Daardoor krijgt het signaal een gelijkmatiger niveau. Dit maakt compressie ideaal voor partijen met veel dynamiek, zoals vocalen of akoestische instrumenten.
Een limiter reduceert het uitgangssignaal tot een bepaalde waarde, zonder het signaal sterk te verminderen. Hij slaat pieken echt ‘plat’ en voorkomt zo vervorming.
Beide kunnen nuttig zijn in verschillende situaties, en het is belangrijk om te begrijpen wanneer je welke het beste kunt inzetten.
Wat zijn de nadelen van limiting?
Een limiter heeft naast voordelen ook nadelen. Dit zijn de belangrijkste.
👎 Vervorming. Overmatig gebruik leidt vroeg of laat tot vervorming. Gebruik hem daarom met mate.
👎 Mindere geluidskwaliteit. Een limiter slaat pieken ‘plat’. Dit heeft gevolgen voor de algehele geluidskwaliteit. Dit geldt vooral voor harde limiters die snelle aanpassingen aan het volume maken.
👎 Onvoldoende dynamiek. Een limiter vermindert de dynamiek van een signaal. Dit kan leiden tot een saai en platgeslagen geluid.
Wat is een brickwall limiter?
Een brickwall limiter is een type audio-limiter die voorkomt dat het volume van een signaal ooit boven een bepaald niveau uitkomt. De term “brickwall” komt van het feit dat het volume van het signaal wordt beperkt tot een “muur” of limiet. Daar komt de audio nooit overheen.
Brickwall limiters zijn meestal zeer hard, wat betekent dat ze het signaal supersnel en drastisch aanpassen. Dit maakt brickwall limiters geschikt voor specifieke doeleinden, zoals het voorkomen van clipping.
Gebruik brickwall limiters wel met mate, of nog beter: mix of record zachter. Dan houd je meer dynamiek in het geluid en krijg je de beste resultaten.